มีวิธีอยู่มากมายที่จะผูกเรื่องให้น่าติดตาม แต่การเล่าเรื่องที่มีมาเป็นร้อยปีนั้นมีหลายสำนักที่ศึกษาศาสตร์ของมันจนจำแนกประเภทของมันออกมาอยู่หลายแบบ เราจะเห็นหลายตำราแบ่ง Plot ออกเป็น 3,5,7,9 หรือ 36 Plot Types ในวันนี้เราจะมาเรียนรู้การจำแนก plot ที่ ง่ายที่สุดกันนะครับ
Christopher Booker นักเขียนชาวอังกฤษได้ออกหนังสือเล่มนี้มาเมื่อปี 2004 จากการรวบรวมข้อมูลด้านวรรณกรรมและภาพยนตร์ แกได้จำแนกพลอตสุดฮิตของโลกเรานี้ออกมา 7 ประเภทอันได้แก่
1.Overcoming the monster ชื่อก็บอกอยู่แล้วว่าเอาชนะปีศาจ โดยตัวเอกของเราต้องเอาชนะสัตว์ร้าย ไม่ว่าจะเป็นอสูรจริงๆ หรือสิ่งอุปมา
ตัวอย่างหนัง
Alien (1979) •เมื่อลูกทีมยานนอสโตรโม่เผลอไปรับสิ่งมีชีวิตต่างดาวขึ้นมาโดยไม่ตั้งใจ พวกเขาก็ต้องพบเจอกับความสยองขวัญ เมื่อเอเลี่ยนจ้องทำร้ายเอาชีวิต พวกเขาจึงต้องกำจัดมันไปให้ได้
Predator •กลุ่มทหารที่เข้าไปปฏิบัติภารกิจที่ตอนเรียกคิดว่าต้องสู้กับทหารป่า แต่แท้จริงต้องเผชิญหน้ากับพรีเดเตอร์ สัตว์ประหลาดสุดแข็งแกร่ง
2.Rags to riches ตัวเอกอันยากจนหรือด้อยอำนาจวาศนา ได้ฟันฝ่าเหตุการณ์ที่ทำให้เขาและเธอพบกับความมั่งคั่งร่ำรวยหรือทรงอำนาจในที่สุด บางทีเราก็เรียกง่ายๆว่า Cinderella Plot มันโดนใจสำหรับคนที่ทำงานหนักและหวังผลตอบแทนอันงดงามในตอนจบ
ตัวอย่างหนัง
Cinderella •ซินเดอเรลล่าที่รับใช้แม่เลี้ยงใจร้ายอย่างขยันอดทน จนแม่มดเห็นใจช่วยให้เธอได้พบรักกับเจ้าชาย
Top Secret วัยรุ่นพันล้าน •เรื่องของต็อบที่พบกับช่วงชีวิตยากลำบากเพราะที่บ้านล้มละลาย แต่ก็มุ่งมั่นจนสร้างธุรกิจของพันล้านได้
3.The quest ตัวเองมีเป้าหมายอะไรบางอย่างที่ต้องพิชิตและทุ่มเทพยายามอย่างหนักเพื่อให้ได้มันมาในตอนจบ ซึ่งมันไม่ได้หมายถึงจุดหมายที่เป็นสิ่งของเท่านั้น อาจจะเป็นชัยชนะในการแข่งขันกีฬา หรือบางสิ่งที่ตัวละครให้ค่ามากมาย
ตัวอย่างหนัง
Finding Nemo •เรื่องราวของพ่อปลาการ์ตูนที่ต้องตามหาลูกชายที่หายไปตัวไปในเหตุการณ์ที่นักประดาน้ำออกหาปลา เขายอมแลกทุกอย่างเพื่อให้ได้ลูกชายคืนมา
Lord of thr rings •เรื่องราวของโฟรโด้ที่ต้องนำแหวนไปทิ้งยังภูเขาไฟ ก่อนที่เซารอนจะได้ครอบครอง
4.Voyage and return เหมือนจะคล้ายๆ กับ The Quest แต่อันนี้ตัวเอกของเราจะได้เข้าไปยังสถานที่แปลกประหลาด และจะกลับมาพร้อมกับความเปลี่ยนแปลงในตัวเอง ตัวอย่างหนัง
Narnia •เด็ก ๆ นักผจญภัยสี่คน เล่นซ่อนหาในบ้าน ได้บังเอิญพบตู้เสื้อผ้าวิเศษ ที่เปิดออกไปสู่โลกมหัศจรรย์นาร์เนีย
5.Comedy
เป็น Type ที่เก่าแก่ที่สุด ว่าด้วยตัวละครและสถานการณ์อันกระอักกระอ่วน แปลกประหลาด แต่ทำให้คนดูขบขันกับการตอบสนองต่อเหตุการณ์นั้นๆ โดยทั่วไปมักจะจบแบบ Happy Ending
ตัวอย่างหนัง หอแต๋วแตกภาคต่าง ๆ •มักจะว่าด้วยเรื่องของกลุ่มกะเทยที่เข้าไปอยู่ในหอพักและเจอเหตุการณ์แปลกประหลาดไปตามแต่ละภาค มักจะออกไปทางตลก ไม่ซีเรียสมาก
6.Tragedy
เป็น Type ที่ยาวนานเช่นเดียวกับ Comedy ว่าด้วยตัวละครและเหตุการณ์เลวร้ายที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ และจบลงด้วยชะตากรรมอันน่ารันทด พลอตแนวนี้มักจะมีไว้สอนใจเราบางอย่าง
ต้วอย่างหนัง Romeo and Juliet
•เรื่องราวชายหญิงที่เกิดมาในครอบครัวที่เกลียดแค้นซึ่งกันและกันแต่ทั้งคู่ดันตกหลุมรักกัน และโชคชะตาก็ใจร้าย จนท้ายที่สุดก็ตายตกตามไปกันไป
7.Rebirth ตัวละครเริ่มต้นจากการชี้นำที่ผิดหรือชะตากรรมที่นำเขาไปสู่ทางเลือกที่บีบคั้น แต่ในที่สุดเขาก็กลับมาพร้อมกับการเป็นคนใหม่ที่ดีกว่าเดิม ตัวอย่างหนัง The Lion King •เรื่องราวของซิมบ้าที่เกิดมาเป็นลูกเจ้าป่าคนเดิมที่ถูกสังหารไป สุดท้ายโชคชะตาบังคับให้เขาต้องกลับมาทวงบัลลังก์คืน
นี่ไม่สูตรสำเร็จ หรือพลอตทั้งหมดที่อยู่ในโลก แต่มันคือการรวบรวมวิธีการเล่าเรื่องที่ได้ผลที่สุด และมันมีประโยชน์เมื่อเราหาทางไปไม่ได้ เราลองนึกถึงพลอตเหล่านี้ว่ามีอันไหนที่เราไปเข้าเค้าได้บ้างเผื่อจะเจอทางไปที่เหมาะกับเรื่องที่เราเขียน ถ้าเปรียบภาษานักดนตรี อันนี้ก็เป็นชุดคอร์ดสุดฮิตที่เพลงบนโลกนี้ใช้กันอย่างแพร่หลาย อย่าได้กังวลว่าเรานั้นไม่ออริจินัล บางทีเราก็ต้องการไกด์นำทางไปก่อนจนกว่าจะถึงหนทางของตัวเอง
ขอให้สนุกกับการด้นไปตามแนวทางเหล่านี้ หากมีโอกาสจะกลับมาแนะนำ วิธีการจำแนก Plot อื่นๆ ให้ฟังกันอีกนะครับ